فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران (Tehran Imam Khomeini International Airport) که سازمان بین المللی حمل و نقل هوایی (IATA) آنرا با کد IKA می‌خواند، در ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر تهران، در نزدیکی شهرستان‌های رباط کریم و اسلامشهر قرار گرفته است. فرودگاه بین المللی امام خمینی به همراه فرودگاه بین المللی مهرآباد، دو فرودگاه بین المللی تهران به شمار می‌روند که البته در حال حاضر بیشتر پروازهای داخلی تهران از طریق فرودگاه مهرآباد انجام می‌پذیرد. در این مقاله از مجله‌ی ایرپلین تیکت به بررسی فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران می پردازیم.
فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران مساحتی بالغ بر ۱۴ هزار هکتار دارد و در حال حاضر میزبان تمامی پروازهای بین المللی تهران به شهرهای مختلف در بیش از ۳۰ کشور جهان است. ایرپلین تیکت سامانه ای قابل اعتماد است که با پشتیبانی شبانه روزی و لیست کاملی از پروازها به اکثر نقاط دنیا امکان خریدی آسان را برای کاربران فراهم می‌آورد. برای آشنایی با لیست پروازها و قیمت بلیط هواپیما تهران روی لینک کلیک کنید.
تاریخچه و ساخت و ساز
پیشنهاد ساخت فرودگاه بین المللی امام خمینی در سال ۱۹۶۷ میلادی (۱۳۴۶ شمسی) توسط ایکائو۱ به منظور بهره برداری از ظرفیت ترانزیتی ایران بین کشورهای آسیا و اروپا مطرح شد و نهایتاً در همان سال‌ها ساخت این فرودگاه با عنوان فرودگاه آریامهر توسط دولت وقت به تصویب رسید.
ساخت فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران در سال ۱۹۷۷میلادی (۱۳۵۶ شمسی) توسط یک کمپانی مهندسی و معماری آمریکایی به نامTAMS آغاز گردید. سپس بین کمپانی نامبرده و یک کمپانی محلی به نام مؤسسه‌ی عبدالعزیز فرمانفرمائیان۲توافق‌نامه ای برای طراحی داخلی و نظارت بر ساخت منعقد شد. قرار بود این فرودگاه تا سال ۱۳۶۲ و با بودجه‌ی یک میلیارد دلار افتتاح شود.
پروژه‌ی ساخت فرودگاه بعد از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی به طور موقت کنار گذاشته و در دهه‌ی ۷۰ شمسی دوباره از سر گرفته شد. دولت ایران تصمیم گرفت برای طراحی و ساخت فرودگاه بین المللی از معماران داخلی استفاده کند.
مؤسسه‌ی فرانسوی ADP که شرکت خدمات فرودگاهی فرانسوی است برای نظارت بر گروه متخصصین و طراحان ایرانی که در پروژه‌ی ساخت فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران برگزیده شده بودند، انتخاب شد. قرارداد طراحی و ساخت فرودگاه با یک کمپانی داخلی به نام کایسون منعقد و بعد از دو سال لغو شد و به بنیاد مستصعفان واگذار گردید.
افتتاح اولیه
بعد از ساخت ترمینال شماره‌ی یک فرودگاه توسط بنیاد مستضعفان، سازمان هواپیمایی غیرنظامی کشور تصمیم گرفت مسئولیت ساخت ترمینال دوم را به کمپانی تاو۳ که کنسرسیومی متشکل از دو کمپانی ترک و یک کمپانی اتریشی بود واگذار کند. قرار بود فرودگاه بین المللی امام خمینی در تاریخ ۱۱ فوریه‌ی سال ۲۰۰۴ (مصادف با سالگرد پروزی انقلاب اسلامی) افتتاح شود، اما به دلیل مشکلاتی که بر سر راه پروژه‌ی ساخت قرار داشت این مراسم تا تاریخ ۸ مه ۲۰۰۴ (مصادف با ۱۱ اردیبهشت ۱۳۸۳) به تعویق افتاد. اما این مراسم با حواشی زیادی همراه بود.
ماجرا از این قرار بود که پس از نشستن اولین هواپیمای مسافربری و افتتاح فاز اول فرودگاه بین المللی امام خمینی، نیروهای انتظامی وارد فرودگاه شده و با بستن باند پرواز امکان فرود هواپیمای ایران ایر از دبی را از بین بردند. این هواپیما مجبور به تغییر مسیر و فرود در فرودگاه شهید بهشتی اصفهان شد. دقایقی بعد هم ستاد کل نیروهای مسلح اعلام کرد که فرودگاه امام خمینی تهران تا تأمین شرایط امنیتی تعطیل خواهد بود. این موضوع در نهایت منجر به لغو قرارداد با شرکت تاو و استیضاح و در نهایت برکناری وزیر راه و ترابری وقت شد.
بازگشایی
در آوریل سال ۲۰۰۵ میلادی (۱۳۸۳ شمسی) فرودگاه بین المللی امام خمینی با ارزشی بالغ بر ۳۵۰ میلیون دلار با چهار ایرلاین، ماهان، آسمان، کاسپین و کیش، بازگشایی شد. البته این اتفاق بدون هیچ قرارداد رسمی صورت گرفت و کمی بعد اداره و مدیریت فرودگاه به شرکت فرودگاه‌های ایران که از جانب وزارت راه و ترابری مسئول نظارت بر تمامی فرودگاه‌های غیرنظامی است، واگذار شد.
افتتاح نهایی
در ۲۶ اکتبر سال ۲۰۰۷ (۴ آبان ۱۳۸۶ شمسی) اعلام شد که از بامداد روز ۲۸ ام اکتبر (۶ آبان) تمامی پروازهای خارجی به غیر از پروازهایی از و به دمشق، جده و مدینه به فرودگاه بین المللی امام خمینی منتقل می‌شوند و این گونه این فرودگاه به صورت رسمی فرودگاهی برای پروازهای بین المللی تهران شد.
آمار و ارقام
در سال ۲۰۱۳، فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران با میزبانی از حدود ۵ میلیون نفر مسافر در رتبه‌ی یازدهمین فرودگاه بزرگ خاورمیانه از نظر تعداد مسافر قرار گرفت. در همین سال، بیش از ۹۸ هزار تن بار توسط این فرودگاه جابجا و تعداد ۳۶۸۲۷ بار نشست و برخاست هواپیما در کارنامه‌ی این فرودگاه ثبت شد.
فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران در حال حاضر از ۲ باند پرواز برخوردار است که یکی از آن‌ها استفاده می‌شود. باند پرواز مورد استفاده در فرودگاه از آگوست سال ۲۰۰۹ مجهز است به ILS CAT II که سیستمی است که امکان فرودی ایمن در شرایط بد آب وهوایی را فراهم می‌آورد. باند دوم پرواز فعلاً استفاده نمی‌شود و باند سوم هم در که آخرین فاز پروژه‌ی ساخت است در قسمت جنوبی باند فعلی قرار دارد.
ترمینال‌ها
ترمینال‌های مسافران
ترمینال شماره‌ی ۱
اولین ترمینال فعال فرودگاه گنجایشی بالغ بر ۶/۵ میلیون نفر مسافر و ۱۲۰ هزار تن بار را داراست. در سال ۲۰۱۷، این ترمینال در حدود ۹ میلیون نفر مسافر را در خود جای داد.
ترمینال شماره‌ی ۲ (ترمینال سلام)
ترمینال دوم فرودگاه بین المللی امام خمینی با نام “سلام” که ظرفیتی بالغ بر ۵ میلیون نفر مسافر در سال را دارد برای افتتاح آماده می‌باشد و انتظار می‌رود تا پایان سال ۱۳۹۷ به بهره برداری برسد.
ترمینال شماره‌ی ۳ (ترمینال ایرانشهر)
قرار است ترمینال سوم فرودگاه که نام “ایرانشهر” بر آن نهاده شده است ظرف مدت کوتاهی در آینده افتتاح شود. گفته می‌شود ظرفیت ترمینال ایرانشهر ۲۰ میلیون نفر در سال است و مجموع ۳ ترمینال فرودگاه بین المللی امام خمینی ظرفیتی بالغ بر ۳۰ میلیون نفر در سال را فراهم می‌آورند. ساخت ترمینال سوم به شرکت مهندسی هلندی به نام ناکو۴ واگذار شد. با افتتاح ترمینال ایرانشهر، ترمینال شماره‌ی یک فقط برای پروازهای داخلی استفاده خواهد شد.
امکانات فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران
هتل‌ها
در اکتبر سال ۲۰۱۵، شرکت فرانسوی هتل‌های آکور (AccorHotels) دو هتل لوکس با برندهای نووتل و ایبیس را در فرودگاه بین المللی امام خمینی افتتاح کرد.
هتل نووتل (Novotel)
این هتل ۵ ستاره مجموعه ای زیبا و لوکس با ۲۹۶ اتاق و سوئیت، رستوران بین المللی، رستوران ایرانی، سالن‌های همایش، امکانات ورزشی و تفریحی و سالن اختصاصی برای خدمه‌ی پرواز، به عنوان یکی از استانداردترین هتل‌های ایران محسوب می‌شود.
هتل ایبیس (Ibis)
هتل ۴ ستاره‌ی ایبیس دارای ۱۹۶ اتاق در ۷ طبقه می باشد که علاوه بر امکانات کامل تفریحی و رفاهی، دارای ترانسفر فرودگاهی (فرودگاه مهرآباد به فرودگاه امام خمینی و بالعکس) است.
لازم به ذکر است کانترهای فروش خدمات هتل در سالن ترمینال مستقر هستند، همینطور رزرو آنلاین این هتل‌ها هم امکان‌پذیر است. این دو هتل از طریق پل هوایی که از ایستگاه مترو فرودگاه می‌گذرد به ترمینال اصلی مسافری متصل هستند.
کافه و رستوران
فرودگاه امام خمینی دارای رستوران‌ها و کافه‌هایی با برندهای معتبر از سراسر کشور است. به ذکر چند نمونه از این اماکن و موقعیت‌های آنان می‌پردازیم.
رستوران برگرلند در ترمینال مسافری، ضلع غربی سالن ترانزیت قرار دارد.
رستوران هواپیمایی قشم در ضلع غربی سالن عمومی پروازهای ورودی قرار دارد و انواع غذاهای سنتی و ایرانی را سرو می‌کند.
کافه تهران در ضلع شرقی سالن ترانزیت قرار گرفته است.
خدمات سی آی پی (CIP)
سالن CIP فرودگاه امام خمینی تهران بسیار راحت و لذت بخش است و افرادی که مایل به استفاده از این گونه خدمات هستند نیازی به ایستادن در صف‌های طولانی ندارند و در حالی که در فضای آرامش بخش سالن‌های سی آی پی استراحت می‌کنند نمایندگان خدمات این شرکت مراحل مختلف سوار شدن به هواپیما و یا خروج از فرودگاه را برای آن‌ها انجام خواهند داد.
فروشگاه‌ها
بیش از ۴۵ فروشگاه با ارائه‌ی محصولاتی از قبیل شکلات، اسباب بازی، صنایع دستی، عطر و لوازم آرایشی، اکسسوری، خشکبار، سوغات و … در قسمت‌های مختلف فرودگاه بین المللی امام خمینی قرار گرفته است.
نمازخانه، کافی نت، خدمات ویژه‌ی سالمندان، باجه‌های خدمات تلفن همراه و مرکز پزشکی از دیگر امکانات فرودگاه بین المللی امام خمینی محسوب می‌شوند.
حمل و نقل
مترو
ایستگاه فرودگاه امام خمینی به تازگی افتتاح و قابل بهره برداری شده است. احتمالاٌ ایستگاه دیگری برای ترمینال مسافری ایرانشهر به فرودگاه امام خمینی اضافه خواهد شد. برای رفت و آمد به فرودگاه امام خمینی، ایستگاه شهرآفتاب ایستگاه اصلی محسوب می‌شود و در حال حاضر مدت زمان سفر بین دو ایستگاه نامبرده در حدود ۳۵ دقیقه می‌باشد. قیمت بلیط تک سفره به و از فرودگاه امام خمینی مبلغ ۷۵۰۰۰ ریال (۷۵۰۰ تومان) است.
تاکسی
تاکسی‌های فرودگاه امام خمینی به صورت شبانه روزی روبروی ترمینال پروازهای ورودی حضور دارند و به تمام نقاط کشور سرویس ارائه می‌دهند. از جمله مزایای این تاکسی‌ها، بیمه‌ی مسافر، نرخ ثابت در تمام ساعات شبانه روز و استفاده از خودروهای استاندارد است.
قطار سریع السیر
در آینده ای نزدیک قرار است فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران از ایستگاهی برای قطار سریع السیر تهران – قم – اصفهان بهره مند گردد. خط ریلی این قطار در حال ساخت است.
شهر فرودگاهی امام خمینی تهران یکی از پیشرفته ترین و کارآمدترین پروژه‌های حمل نقل هوایی در کشور محسوب می‌شود و هر روز در حال رشد چه از نظر خدمات و چه از نظر تعداد مسافران است.
پاورقی‌ها
- ایکائو (ICAO) یا سازمان بین المللی هوانوردی غیر نظامی (International Civil Aviation Organization)
- عبدالعزیز فرمانفرمائیان (۱۲۹۹-۱۳۹۲) معمار معاصر ایرانی، استاد دانشگاه تهران و از بنیان‌گذاران نظام مهندسی جدید در ایران بود.
- هولدینگ فرودگاهی تاو (TAV Airports Holdings) شرکت خدمات فرودگاهی ترکیه ای است که در زمینه‌ی مدیریت فرودگاه‌ها و کنترل ترافیک هوایی از سال ۱۹۹۷ فعالیت می‌کند.
- Netherlands Airport Consultants یک شرکت مشاوره و خدمات مهندسی فرودگاهی است. این شرکت دارای شعبی در آفریقای جنوبی، مکزیک، تایوان . امارات متحده‌ی عربی است.