امنیت کلیدی‌ترین واژه‌ای است که هنگام مسافرت به ذهن خطور می‌کند. قطعاً هم باید همین‌گونه باشد، امنیت باید در صدر اولویت‌های ما در سفر باشد. امنیت هواپیما و ایرلاین انتخابی برای سفرهایی که به پرواز نیاز داشته باشند موضوع مهمی به حساب می‌آید. در این مقاله از مجله‌ی ایرپلین تیکت به بررسی ایمنی سفرهای هوایی می‌پردازیم.
حمل و نقل هوایی یکی از ایمن‌ترین راه‌های ممکن برای سفر کردن است. فقط در صورت اینکه از دنبال کردن رسانه‌ها خودداری کرده باشید از اتفاقات ناراحت کننده‌ای که در صنعت هواپیمایی افتاده است مطلع نشده‌اید. از معمای رازآلود ناپدید شدن هواپیمای پرواز شماره‌ی ۱۷ هواپیمایی مالزی تا سقوط پرواز ۹۵۲۵ هواپیمایی جرمن وینگز (Germanwings)، جزئیات هر کدام از آن‌ها مغشوش، نا امید کننده و تأسف بار است.
اگرچه در طول سال‌های اخیر گاهاً اخبار ناگواری از سوانح هوایی به گوش رسیده ولی با بررسی دقیق‌تری متوجه می‌شویم که صنعت هواپیمایی در واقع پیشینه‌ی خوبی داشته و پرواز با هواپیما از امنیت بالایی برخوردار است.
نگاهی به اعداد و ارقام
بر اساس سازمان بین المللی حمل و نقل هوایی (IATA) آمار حوادث در سال‌های مختلف به ترتیب زیر بوده است:
|
سال |
تعداد کل پروازهای محاسبه شده در آمار |
تعداد حوادث |
|
۲۰۱۵ |
۵/۴ میلیون |
۱ |
|
۲۰۱۴ |
۴/۴ میلیون |
۱ |
|
۲۰۱۳ |
۴/۲ میلیون |
۱ |
لازم به ذکر است آمار سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۶ در این جداول گنجانده نشده است، چرا که به ترتیب لقب اولین و دومین سال ایمن در تاریخ صنعت هواپیمایی در جهان را به خود اختصاص داده‌اند.
|
سال |
تعداد حوادث مرگبار |
تعداد کشته‌ها |
|
۲۰۱۵ |
۴ |
۱۳۶ |
|
۲۰۱۰-۲۰۱۴ |
۶/۱۷ |
۵۰۴ |
سقوط هواپیمای ایرلاین جرمن وینگز و حادثه‌ی مشکوک به تروریستی پرواز ۹۲۶۸ در این آمار گنجانده نشده، این دو حادثه ۳۷۴ نفر کشته به این آمار اضافه می‌کند.
توجه کردن به این نکته که همه‌ی حوادث هم مرگبار نیستند مهم است. ممکن است هواپیما ارتفاع از دست دهد، روی باند پرواز لیز بخورد و یا با هر مورد دیگری روبرو گردد ولی در نهایت هیچ کس آسیب نبیند. بر اساس گزارش پنل ایمنی سازمان حمل و نقل که بر اساس مطالعه‌ی حوادث هوایی دهه‌های گذشته انجام شده، در یک حادثه‌ی هوایی شانس زنده ماندن ۹۵ درصد تخمین زده شده است.
برای تجربه‌ی سفرهایی ایمن طبیعتاً اولین مطلبی که به ذهن می‌رسد انتخاب ایرلاینی خوشنام است که بتوان برای خرید بلیط هواپیما از طریق آن اقدام کرد. اما کدام ایرلاین‌ها ایمنی بیشتری برای شما فراهم می‌آورند؟ برای آشنایی با ایمن‌ترین ایرلاین‌های جهان روی لینک کلیک کنید.
حتی ایمنی در خرید بلیط هواپیما هم مبحث قابل تأملی است. امروزه اکثر افراد به صورت آنلاین برای تهیه‌ی بلیط هواپیما اقدام می کنند. بعضی از سامانه‌ها به غیر از امکان خریدی امن، موارد دیگری مانند امکان مشاهده‌ی مدل هواپیمایی که کاربر با آن قصد سفر دارد را فراهم می‌آورند. ایرپلین تیکت کامل‌ترین سامانه‌ی رزرواسیون آنلاین است که لیست کاملی از پروازهای داخلی و خارجی با تمامی ایرلاین‌های معتبر و ایمن را به همراه پشتیبانی شبانه روزی در اختیار کاربرانش قرار می‌دهد.
مقایسه‌ی امنیت هواپیما با دیگر وسایل حمل و نقل
طبیعتاً اولین وسیله‌ای که به ذهن می‌رسد خودرو است. بر اساس شورای جهانی امنیت، احتمال تصادفات مرگبار با وسایل نقلیه‌ی موتوری (اتوبوس، ماشین، موتورسیکلت …) ۱ در ۱۱۲ است. همین احتمال با هواپیما ۱ در ۹۶۵۶۶ تخمین زده شده است.
نقش تکنولوژی در ایمنی پرواز
شاید قبلاً شنیده باشید که ایمنی پرواز با هواپیما از رانندگی با ماشین بالاتر است. زمانی که به نحوه‌ی کار هواپیما که ابتدا باید از جاذبه‌ی زمین خلاص شده تا بتواند در ارتفاع ۳۰ هزار پایی برای مدت زمان زیادی پرواز کند فکر کنید، باور این موضوع می‌تواند کمی سخت باشد. اما باید گفت هواپیماهای امروزه از ایمن‌ترین وسایلی هستند که تا کنون ساخته شده و معمولاً اگر مشکلی به وجود آید تمامی قسمت‌های آن‌ها از کار نمی‌افتند. به طور مثال هواپیمای ۷۴۷ دارای ۴ موتور است و قابلیت فرود فقط با یکی از موتورهایش را هم دارد.
کمپانی‌های سازنده‌ی خودور برای نشان دادن امنیت وسیله آن‌را در مقابل آزمایش‌های زیادی قرار می‌دهند و بیشتر این آزمایش‌ها نشان داده می‌شوند. ولی معمولاً تست‌های بسیار دقیق ایمنی هواپیماها در رسانه‌های عمومی به نمایش گذاشته نمی‌شوند. هواپیما قبل از اینکه به پرواز درآید تحت آزمایش‌های گسترده‌ای قرار می‌گیرد:
- تست انعطاف پذیری بال‌ها: بال‌های هواپیما به اندازه‌های مختلفی گاهاً تا ۹۰ درجه خم می‌شوند. این عمل به دلیل یافتن نقطه‌ی شکست انجام می‌گیرد و معمولاً میزان بسیار بیشتری نیرو نسبت به پروازهای واقعی به آن‌ها وارد می‌گردد. بال‌ها بسیار قوی هستند و برای خم و صاف شدن طراحی می‌شوند.
- تست ورود عوامل خارجی به موتور: این مرحله شامل دو نوع تست می‌شود. ابتدا تست گیر کردن پرندگان، زمانی که پرندگان مرده با سرعت بسیار زیاد به درون موتور هواپیما پرتاب می‌شوند تا با زمانی که پرنده‌ها در طول پرواز واقعی با هواپیما برخورد می‌کنند شبیه سازی شود. شیشه‌ی جلوی هواپیما هم در این مرحله تست می‌شود. در آزمایش دوم، هواپیما روی باند پر از آب قرار می‌گیرد تا بارش شدید باران را در موقعیت واقعی شبیه سازی کند. هدف از این آزمایش حصول اطمینان از داخل نشدن آب به موتورهاست.
- تست دما و ارتفاع: هواپیما در دمای بسیار پایین و بسیار بالا به پرواز در می‌آید و این کار به منظور اطمینان از کارکرد صحیح و بدون نقص موتورها، مواد و سیستم در تمام شرایط آب وهوایی است.
- تست حداقل شتاب برای تیک آف: این آزمایش به منظور تعیین حداقل سرعت لازم برای برخاستن هواپیما از زمین است.
تست ترمز از دیگر آزمایش‌های مهم در هواپیما محسوب می‌گردد. هواپیماها در موقعیت‌های اضطراری نیز آزمایش می‌شوند، مانند کمبود سوخت و مشکل چراغ‌ها. همگی این موارد نشان دهنده‌ی اهمیت ایمنی هواپیما از نظر سازندگان آن است. اگر مسئله‌ای وجود داشته باشد که بتواند در طول پرواز یک هواپیما اتفاق بیفتد قطعاً از قبل تحت آزمایش قرار می‌گیرد.
چاله‌ی هوایی (توربولانس) به واقع خطرناک نیست!
اکثر کسانی که از هواپیما برای سفرهای خود زیاد استفاده می‌کنند از تکان‌های آن واهمه‌ای ندارند. این تکان‌ها که به دلیل توربولانس یا چاله‌ی هوایی اتفاق می‌افتند هیچ خطری با خود به همراه ندارند. توربولانس جریان شدید هوا به سمت پایین در هنگام پرواز هواپیما است. در واقع توربولانس که به دلیل شرایط آب وهوایی مانند سرعت و شدت باد، جریان ناشی از رعد و برق، آشفتگی وضعیت آب وهوا … اتفاق می‌افتد موضوعی نگران کننده در ایمنی پرواز به حساب نمی‌آید.
شاید بتوان گفت تنها دلیلی که خلبان‌ها از چاله‌های هوایی اجتناب می‌کنند آزار دهنده بودن آن‌هاست. شاید فقط می‌خواهند بدون اینکه قهوه روی لباس‌هایشان ریخته شود به مسیر ادامه دهند.
برای اینکه کمتر در معرض توربولانس قرار بگیرید راه‌هایی وجود دارد. بهتر است بلیط خود را صبح زود و یا نزدیک به غروب، زمانی که خورشید بر سطح زمین نمی‌تابد و جو ناپایداری را ایجاد نمی‌کند رزرو کنید. همینطور نشستن نزدیک به دماغه و دم هواپیما باعث تجربه‌ی بیشترین تکان‌ها می‌گردد. بنابراین اگر صندلی خود را انتخاب می‌کنید از گزینش این دو مکان اجتناب کنید.
نقش عوامل انسانی در ایمنی پرواز
در حالیکه تکنولوژی در امنیت جایگاه ویژه‌ای دارد، اما نمی‌توان نقش خلبان‌های ماهر و آموزش دیده را نادیده گرفت. امروزه تمامی خلبان‌ها ملزم به گذراندن دوره‌های منظم آموزشی هستند. در پروازهای غیرنظامی همیشه دو خلبان وجود دارد که به طور پیوسته فعالیت‌های یکدیگر را زیر نظر دارند. این دو نفر به همراه بقیه‌ی متخصصین قبل از تیک آف، بدنه‌ی بیرونی هواپیما و سیستم هشدار داخلی را به خوبی بررسی می‌کنند. تقریباً هیچ چیزی بدون توافق دو خلبان انجام نمی‌شود.
ایمنی هواپیما و مسافران برای خلبان‌ها بیشترین میزان اهمیت را داراست، خلبان‌هایی که تمامی مراحل کارشان را طبق رویه‌ای خاص و مشخص دنبال می‌کنند. در طی مراحلی مانند فرود، خلبان‌ها لحظه به لحظه امنیت را ارزیابی می‌کنند.
اهمیت خلبان تا کنون در بسیاری از موارد که هواپیمایی در خطر سقوط قرار داشته مشخص شده است. کاپیتان “هوشنگ شهبازی” که لقب قهرمان فرود بوئینگ بدون چرخ را از آن خود کرد، در پرواز ۷۴۳ ایران ایر از مسکو به مقصد تهران، جان بیش از ۱۰۰ نفر را نجات داد. مثال دیگر در این زمینه کاپیتان “چسلی سلنبرگر” (Chesley Sullenberger) خلبان پرواز۱۵۴۹ هواپیمایی ایالات متحده در سال ۲۰۰۹ بود و توانست هواپیمایی که با نقص فنی شدید و از کار افتادگی دو موتورش روبرو شده بود را بدون آسیب به مسافران در رودخانه‌ای به زمین بنشاند.
مورد دیگری که یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌ها در زمینه‌ی ایمنی پرواز محسوب می‌شود فرهنگ به سرعت پیش رونده‌ای با رویکرد صداقت و شجاعت در بیان اشتباهات خلبان‌هاست. زمانی که اشتباهات بدون ترس به اشتراک گذاشته می‌شود باعث بالارفتن تجربه‌ی دیگر خلبان‌ها شده و قبل از حادثه‌ای جدی راهکاری برای مشکل و یا اشتباه پیش آمده پیشنهاد و در نظر گرفته می‌شود.
احساس امنیت بیشتر در طول پرواز
برای ایمنی بیشتر در سفرهای هوایی رعایت مواردی لازم است. نکته‌ای که همیشه مهم به نظر می‌رسد دنبال کردن اطلاعات ایمنی پرواز از طریق مهمانداران است. بسیاری از ما خصوصاً آن دسته‌ای که از هواپیما زیاد استفاده می‌کنند این توضیحات را خسته کننده می‌دانند و معمولاً به آن‌ها گوش فرا نمی‌دهند. اما واقعیت این است که اهمیت دادن به موارد ایمنی پرواز که از طریق مهمانداران و کارتی که روی صندلی شما قرار دارد بسیار لازم و ضروری است.
از دانستن محل جلیقه‌ی نجات علی الخصوص زمانی که مسیر هوایی شما از روی آب می‌گذرد اطمینان حاصل کنید. همیشه از دستورالعمل‌هایی که خدمه‌ی پرواز در اختیار شما قرار می‌دهند پیروی کنید. اما اگر واقعاً از پرواز کردن هراس دارید پیشنهاد می‌کنیم روی لینک کلیک کرده و با راهکارهایی عملی و آسان برای غلبه بر ترس از پرواز آشنا شوید.
ایمنی در هواپیما مسئله‌ای است که برای مسافران و همه‌ی متخصصین امری حیاتی به شمار می‌رود. خوشبختانه پیشرفت در این مبحث در صنعت هواپیمایی جهانی و اکثر کشورهای جهان روند رو به رشدی دارد. تکنولوژی، مهارت، استانداردسازی و از همه مهم‌تر عوامل انسانی همگی دست به دست هم داده تا بتوانند تجربه‌ی سفرهایی کاملاً بی‌خطر و ایمن را ممکن سازند.