کلان‌شهر تهران، پایتخت ایران، با بیش از ۸ میلیون نفر جمعیت و در حدود ۷۳۰ کیلومتر مربع مساحت به ترتیب به عنوان پرجمعیت‌ترین و پهناورترین شهر در کشور شناخته می‌شود. تهران در زمینی بین دو وادی کوه و کویر و در دامنه‌های جنوبی البرز گسترده شده است. این مقاله از ایرپلین تیکت به بررسی شهر تهران از منظر گردشگری می‌پردازد.
تاریخ مختصری از تهران
می‌توان گفت “ری” به نوعی مادر تهران است؛ چرا که تهران روستایی بزرگ بود که بین شهر بزرگ و مهم آن زمان، ری، و کوهپایه‌های البرز قرار داشت. سکونت در ری به ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد. این شهر به دلیل قرار گرفتن در تقاطع محورهای قزوین، خراسان، مازندران، قم، گیلان و ساوه و مرکزیت بازرگانی، اداری، سیاسی و مذهبی، در دنیای قدیم همواره مورد توجه بوده است. حمله‌ی مغولان به ری باعث رشد روزافزون تهران شد، تهران بسیاری از اهالی آواره‌ی ری را در خود جای داد و کم کم به مساحتش افزوده شد.
گفته می‌شود پیشرفت تهران از زمان صفویان آغاز شد، پایتخت صفویان قزوین بود اما آرامگاه جد آن‌ها (سید حمزه) در شهر ری، در نزدیکی حرم شاه عبدالعظیم بود. به همین دلیل شاه تهماسب صفوی به آن‌جا زیاد رفت و آمد داشت. وی در سال ۹۱۶ شمسی، دستور ساخت بارو و خندقی به دور تهران را داد، این بارو دارای ۱۱۴ برج به تعداد سوره‌های قرآن و ۴ دروازه بود.
در دوران شاه عباس اول پل‌ها و کاروانسراهای زیادی در این شهر ساخته شد. آقامحمدخان، بنیان‌گذار سلسله‌ی قاجاریه، در سال ۱۱۶۴ شمسی، تهران را به صورت رسمی به عنوان پایتخت دودمان قاجاری معرفی نمود. رفته رفته با افزایش علاقه‌ی مردم به زندگی در تهران مساحت این شهر گسترش یافت و امکانات و خدمات شهری به مجموعه‌ی آن افزوده گشت.
سفر به تهران
تهران دارای اقلیم نیمه خشک است، اما در شمال شهر به دلیل ارتفاع بیشتر معمولاً شاهد هوای خنک‌تری هستیم. علت دیگر در تفاوت دمای هوا بین شمال و دیگر نقاط شهر تهران، وجود باغ‌های کهن، بوستان‌ها، فضای سبز کنار بزرگراه‌ها و کم بودن فعالیت‌های صنعتی است.
به طور کلی سابقه‌ی کم‌ترین دمای هوا در شهر تهران، ۱۱- درجه‌ی سانتی گراد و بیش‌ترین دمای هوا ۴۰ درجه‌ی سانتی گراد بوده است. اما اگر قصد سفر به این شهر و بازدید از اماکن دیدنی فراوان و تجربه‌ی تفریحات متنوعش را داشته باشید، می‌توان گفت ایام نوروز بهترین زمان سفر به تهران است؛ در روزهای نوروز تهران خلوت‌ترین و خوش آب و هواترین حالت خود را داراست.
تهران علاوه بر برخورداری از ایستگاه راه آهن و پایانه‌ی اتوبوسرانی، دارای دو فرودگاه بین المللی است، فرودگاه بین المللی مهرآباد که مختص پروازهای داخلی و پروازهای حج است و فرودگاه بین المللی امام خمینی که به پروازهای بین المللی اختصاص داده شده است.
اگر برای سفر به تهران حمل و نقل هوایی را انتخاب می‌کنید، با خرید آنلاین بلیط هواپیما می‌توانید به پروسه‌ی پیش از سفر خود سرعت دهید. برای خریدهای اینترنتی و اطلاع از هزینه‌ی سفرهای هوایی به تهران، لازم است از طریق وبسایتی معتبر عمل کرد. ایرپلین تیکت سامانه ای قابل اعتماد است که با ارائه‌ی لیست کاملی از پروازها و پشتیبانی شبانه روزی تجربه ای دلخواه از سفر را فراهم می‌آورد. برای آشنایی با لیست پروازها و قیمت بلیط هواپیما تهران می‌توانید از این سامانه بازدید کنید.
جاذبه‌های گردشگری
به دلیل وجود مجموعه ای از جاذبه‌ها، شهر تهران یکی از مراکز مهم در صنعت گردشگری محسوب می‌شود. در ادامه با فهرستی از اماکن دیدنی تهران آشنا خواهیم شد.
کاخ‌ها
تهران شهر کاخ‌ها و عمارت‌های قدیمی است که بیشتر آن‌ها از زمان قاجار به جا مانده اند.
کاخ سعدآباد
کاخ سعدآباد در شمالی‌ترین نقطه‌ی تهران، دره دربند، با مساحت ۱۱۰ هکتار و در زمان قاجار ساخته شده است. این کاخ با ارتفاعی در حدود ۱۸۰۰ متر از سطح دریا، میانگین دمایی معادل ۱۳ درجه‌ی سانتی گراد را داراست.
کاخ نیاوران
کاخ نیاوران در زمینی به مساحت ۹ هزار متر مربع و دو دو طبقه و یک نیم طبقه بنا شد. طراحی بنا بیشتر از معماری ایرانی و هنر پس از اسلام الهام گرفته شده است. مجموعه‌ی نیاوران در شمال شرق تهران (شمیرانات) قرار دارد. پیدایش مجموعه‌ی نیاوران به سال‌های ابتدایی حکومت قاجاریان بر می‌گردد. این مجموعه که تا سال ۱۳۷۸ با مجموعه‌ی سعدآباد مشترکاً اداره می‌شد، به عنوان مجموعه ای موزه ای شناخته می‌شود.
مهم‌ترین اجزای تشکیل دهندهی مجموعه‌ی نیاوران عبارتند از: کوشک احمدشاهی، کاخ صاحبقرانیه، موزه‌ی جهان نما و کتابخانه‌ی اختصاصی کاخ نیاوران.
- کوشک احمدشاهی
کوشک احمدشاهی به عنوان خوابگاه ییلاقی احمدشاه قاجار استفاده می‌شده است. این عمارت با ۸۰۰ متر مربع و دو طبقه، در میان باغ نیاوران قرار دارد. ویژگی منحصر بفرد این بنا آجرکاری آن است. آجرها منقوش و نخودی رنگ هستند.
- کاخ صاحبقرانیه
در سال ۱۲۶۷ هجری قمری، ناصرالدین شاه دستور ساخت قصر نیاوران را برای افراد خانواده اش صادر کرد. این قصر که دارای دو طبقه و تعداد بسیار زیادی اتاق بود، بعدها به صاحبقرانیه تغییر نام پیدا کرد.
کاخ گلستان
کاخ گلستان از کاخ‌های دوره‌ی زندیه و قاجاریه و یکی از زیباترین مجموعه‌های تاریخی در سراسر کشور به شمار می‌رود. می‌توان شروع محوطه ای که هم اکنون با نام کاخ گلستان شناخته می‌شود را به زمان کریمخان زند نسبت داد. این مجموعه در دوران پادشاهان متفاوت دستخوش تغییرات زیادی شد. عمده‌ی این تغییرات در زمان آقا محمدخان قاجار اتفاق افتاد که آن‌جا را به عنوان ارگ سلطنتی خویش انتخاب کرد.
مجموعه‌ی کاخ گلستان از بناهای تاریخی و دیدنی فراوانی تشکیل شده است. در ادامه مختصری با مهم‌ترین بناهای مجموعه‌ی گلستان آشنا می‌شویم.
- ایوان تخت مرمر
ایوان تخت مرمر که با نام‌های ایوان دارالاماره و دیوان خانه نیز شناخته می‌شود، نام قدیمی‌ترین بنای مجموعه‌ی گلستان است و همان‌گونه که ذکر شد ساخت آن به دوران زندیه (سال ۱۱۷۳ هجری قمری) باز می‌گردد. تزئینات ایوان از گچ بری، سنگ‌تراشی، آینه کاری، خاتم کاری و منبت و مشبک تشکیل شده است. بنای تخت مرمر یا تخت سلیمانی یکی از زیباترین قسمت‌های این ایوان است و عده ای ساخت آن‌را به کریمخان زند نسبت می‌دهند.
- شمس العماره
بنای شمس العماره به دستور ناصرالدین شاه قاجار، توسط دوستعلی خان نظام الدوله۱ و در سال ۱۲۸۴ هجری قمری ساخته شد. در شمس العماره ترکیبی از معماری غربی و ایرانی دیده می‌شود؛ ارتفاع و تقسیم بندی طبقات آن مانند بناهای غربی و تزئین داخلی و خارجی آن برگرفته از معماری ایرانی است.
- تالار سلام
تالار سلام یا تالار موزه یکی از اتاق‌های کاخ گلستان است که هم اکنون به عنوان موزه استفاده می‌شود. این تالار با ۱۰۰۰ مترمربع و ۹ پنجره‌ی مشرف به باغ، بزرگ‌ترین تالار در این مجموعه شناخته می‌شود.
- خلوت کریمخانی
خلوت کریمخانی در زمان کریمخان زند و در شمال غربی مجموعه‌ی کاخ گلستان قرار دارد. این بنا سرپوشیده و ستون‌دار به صورت ایوانی سه دهنه است. خلوت کریمخانی دارای حوضی در مرکز آن و همینطور تخت مرمر می‌باشد که بر زیبایی بنا افزوده اند. این بنا در اصل محل عبور از اندرون و باغ گلستان به دیوانخانه و تالار تخت مرمر بوده است. جالب است بدانید سنگ قبر ناصرالدین شاه که سنگی مرمر و شامل نقش تمام قد اوست، در خلوت کریمخانی نگهداری می‌شود.
از دیگر بناهای موجود در مجموعه‌ی گلستان می‌توان از تالار آینه، کاخ ابیض، عمارت بادگیر، تالار الماس، تالار برلیان و تالار عاج نام برد.
کاخ فیروزه
کاخ فیروزه مربوط به دوره‌ی قاجار در دوشان تپه است و در انتهای خیابان پیروزی در شرق تهران قرار دارد. ساخت این کاخ که از معماری کاخ تروکادرو۲ الهام گرفته است، در سال ۱۳۲۰ هجری قمری و به دستور مظفرالدین شاه قاجار انجام شد.
عمارت کلاه فرنگی عشرت آباد
عمارت کلاه فرنگی یا کاخ عشرت آباد در دوره‌ی قاجار، به فرمان ناصرالدین شاه و در شرق تهران، میدان سپاه (عشرت آباد) ساخته شد. عمارت که با الگوی معماری ایرانی ساخته شده در میان باغ عشرت آباد قرار داشت، این باغ بیشتر محل تفریح شاه و خانواده اش و همینطور مکانی برای برگزاری جشن و عروسی بود. ساختمان کلاه فرنگی باغ دارای ۴ طبقه و شاه نشینی در طبقه‌ی سوم بود.
برج آزادی
برج آزادی (با نام پیشین برج شهیاد) به عنوان اصلی‌ترین نماد شهر تهران شناخته می‌شود. طراحی این برج توسط حسین امانت۳ انجام شد. معماری برج آزادی تلفیقی از معماری هخامنشی، ساسانی و معماری اسلامی است. محوطه‌ی زیرین برج، چندین تالار نمایش، کتابخانه، موزه و نگارخانه را در دل خود جای داده است. برج آزادی در میدانی با همین نام در غرب تهران قرار دارد.
برج میلاد
میلاد نام برج مخابراتی چند منظوره ایست که با ۴۳۵ ارتفاع به عنوان بلندترین برج ایران و ششمین برج بلند مخابراتی در جهان شناخته می‌شود. برج میلاد در شمال غربی پایتخت قرار دارد ولی به دلیل ارتفاع و ظاهر متفاوتش از همه‌ی نقاط تهران قابل رؤیت است. این برج دارای کاربری‌های متفاوتی است، ولی یکی از مهم‌ترین این کارکردها ایجاد جاذبه‌ی گردشگری و بهره مندی از فضاهای گردشگری، تجاری و فرهنگی بوده است. به طوری که برج میلاد به رستوران گردان، سکوی دید، رواق‌های هنری، موزه‌ی مشاهیر ایران، فضاهای نمایشگاهی، پارک دلفین‌ها، مرکز همایش‌های بین المللی با ۱۵ سالن و تعدادی سینما و کافه مجهز شده است.
پل طبیعت
پل طبیعت تهران که یک پل سه طبقه‌ی پیاده رو است، با طول ۳۰۰ متر از عرض بزرگراه مدرس می‌گذرد. این پل امروزه به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری تهران شناخته می‌شود. طراحان این پل، لیلا عراقیان و علیرضا بهزادی هستند که تا کنون موفق به اخذ جوایز زیادی در عرصه‌ی ملی و عرصه‌های بین المللی برای طراحی پل طبیعت شده اند. در طول پل امکاناتی نظیر کافه، رستوران و کافه گالری به چشم می‌خورد. در سال ۱۳۹۲ پل طبیعت به عنوان برترین سازه‌ی فولادی کشور در بخش پل در کنفرانس فولاد و سازه انتخاب شد.
دیگر جاذبه‌های گردشگری شهر تهران در ادامه در چند گروه آورده شده است:
هنری
- موزه‌ی جواهرات چهارراه استانبول
- موزه‌ی ملی ایران
- باغ مینیاتوری ایران
- موزه‌ی ملک باغ ملی
در تصویر زیر قسمتی از باغ مینیاتوری تهران را مشاهده می‌کنید.
مذهبی
- آرامگاه ابن بابویه
- موزه‌ی آثار شهدا
- مسجد و مدرسه‌ی سپهسالار ناصرخسرو
- کلیسای سرکیس مقدس
- حسینیه و خانه‌ی امام خمینی
- امام‌زاده داوود کن
فرهنگی تاریخی
- کاخ یاقوت
- کاخ بهارستان
- عمارت مسعودیه
- عمارت باغ فردوس
تصویر زیر نشان دهندهی عمارت مسعودیه است.
گردشی
- باغ ایرانی
- دریاچه‌ی شهدای خلیج فارس پارک چیتگر
- بوستان نوروز
- باغ پرندگان
- باغ گیاه شناسی ملی
- موزه‌ی حیات وحش هفت چنار
در تصویر زیر باغ ایرانی تهران که بسیار دلخواه و زیبا است را مشاهده می‌کنید.
تفریحی
- سورتمهی تهران
- تله کابین توچال
- سینمای ۷ بعدی پارک آب و آتش
تفریحات ورزشی
- دوچرخه سواری پارک چیتگر
- پیست‌های اسکی توچال، شمشک، دیزین
- پرواز پاراگلایدر شهران
- کارتینگ پرند
- جاده‌ی پیاده رو پارک پردیسان
لازم به ذکر است بازدید از بازار قدیم تهران و بازار سنتی تجریش از جمله جذابیت‌های دیدنی در بافت سنتی شهر تهران محسوب می‌شود.
تهران، کلان‌شهری که هر روز بر مساحت و جمعیتش افزوده می‌شود، با برخورداری از انواع تفریحات و اماکن دیدنی، به عنوان یکی از بهترین انتخاب‌ها برای سفر شمرده می‌شود. سفر به تهران و بازدید از اماکن تاریخی و تفریحی آن، تجربه ای متفاوت از سفر را رقم خواهد زد.
پاورقی‌ها
- دوستعلی خان معیرالممالک (نظام الدوله) از رجال قاجار و خزانه دار و رئیس ضرابخانهی ناصرالدین شاه بود.
- کاخ تروکادرو در میدانی با همین نام در پاریس قرار دارد. این میدان در مقابل رود سن و برج ایفل واقع شده است.
- حسین امانت متولد سال ۱۳۲۱، طراح و معمار ایرانی است. وی از دانش آموختگان دانشکدهی هنرهای زیبا دانشگاه تهران است. به غیر از برج آزادی، ساختمان ابن سینا دانشگاه شریف، ساختمان سازمان میراث فرهنگی، ساختمان سفارت ایران در پکن،… از آثار معروف او به شمار میروند.
