ایمنی شاید مهم‌ترین واژه ای باشد که در هنگام سفر به ذهن متبادر می‌گردد. اینکه از چه وسیله‌ی نقلیه ای استفاده می‌کنید تا حد بسیار زیادی تعیین کننده‌ی میزان امنیت شما در طول سفر خواهد بود. افرادی که زیاد با هواپیما سفر می‌کنند بر این باورند که هواپیما ایمن‌ترین وسیله‌ی نقلیه‌ی جهان است، از طرف دیگر افرادی نیز وجود دارند که وسایل نقلیه‌ی موتوری زمینی را ایمن می‌دانند. اما به راستی ایمنی بیشتر متعلق به کدام یک است، وسایل نقلیه‌ی موتوری علی الخصوص اتوبوس و یا هواپیما؟ در این مطلب از مجله‌ی ایرپلین تیکت به بررسی این سؤال که هواپیما خطرناک‌تر است یا اتوبوس خواهیم پرداخت.
شاید یک تاکسی گرفتن و یا رانندگی خودروی شخصی‌تان اصلاً موضوع ترسناکی نباشد، اما برای برخی از افراد پرواز و در کل هواپیما تا حد بسیار زیادی ترسناک تلقی می‌گردد. اما جالب است بدانید بر اساس آمار هواپیما بیشتر از چیزی که فکر کنید نسبت به وسایل نقیله‌ی موتوری زمینی ایمن‌تر است.
اگرچه حوادث هوایی بسیار سر و صدا کرده و توجه افراد زیادی را به خود جلب می‌کنند باید گفت تعداد مرگ و میر ناشی از تصادفات هواپیما بسیار خرد و ناچیز است. برای ارزیابی میزان تلفات تصادفات هوایی یک شرکت هواپیمایی غالباً از مقیاس میزان کشته بر هر کیلومتر استفاده می‌گردد.
در مورد ایمنی وسایل نقلیه مطالعات بسیار زیادی انجام شده که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها خواهیم پرداخت. بر اساس مطالعه ای که توسط اداره‌ی ایمنی ترافیک بزرگراه‌ها در ایالات متحده‌ی آمریکا صورت گرفته، گفته شده تنها در سال ۲۰۱۵ میلادی در بزرگراه‌ها ۳۲۱۶۶ تصادف اتفاق افتاده و ۳۵ هزار نفر در این تصادفات کشته شده اند. اگر بخواهیم این آمار را با آمار حوادث هواپیما مقایسه کنیم باید بگوییم در همان سال ۲۰۱۵ برای شرکت‌های هواپیمایی آمریکایی تنها ۲۷ حادثه اتفاق افتاد و هیچ کدام از این حوادث منجر به تلفات جانی نگردید.
طبق مطالعه ای دیگر، یک فرد می‌بایست برای ۸۴ سال با هواپیمای غیرنظامی پرواز کند تا در موقعیت یک حادثه‌ی هوایی با ۵۰ درصد احتمال مرگ قراربگیرد. البته هنوز هم این آمار رو به بهبود است، چرا که موارد مؤثر در ایمنی سفرهای هوایی همواره تحت مطالعه و بررسی بوده و ایمنی هواپیماها سالانه رو به رشد است.
ایان سَوِج (Ian Savage) که پروفسوری در دپارتمان اقتصاد دانشگاه نورث وسترن (Northwestern University) است اطلاعاتی را بر پایه‌ی تعداد مرگ و میر ساکنان آمریکا در استفاده از وسایل نقلیه‌ی متفاوت جمع آوری کرده است. سوج دریافت که سفرهای هوایی ایمن‌ترین گزینه بوده اند. از طرف دیگر موتور سیکلت به عنوان خطرناک‌ترین وسیله‌ی حمل و نقل شناخته شد.
اعدادی که مربوط به میزان مرگ و میر از تصادفات قطار، اتوبوس و خودرو هستند نسبت به منطقه، شرایط جاده ای و رفتار رانندگان می‌تواند کاملاً متفاوت باشد. به طور مثال سفر با اتوبوس در نپال یا پرو بسیار خطرناک‌تر از همان روش سفر در نروژ یا نیوزلند تلقی می‌گردد. در آفریقای جنوبی که در حوادث جاده ای بسیار بدنام است بیش از ۸۰۰ تصادف مرگبار فقط در دو هفته در دسامبر سال ۲۰۱۶ ثبت گردید.
هندوستان آمار بسیار ترسناکی در تصادفات قطار داراست. فقط در بمبئی در سال ۲۰۱۵ تعداد ۳۳۰۴ نفر در تصادفات قطارهای محلی جان خود را از دست دادند و بیشتر این افراد کسانی بودند که از قطار به پایین پرتاب شده بودند. لازم به ذکر است در طول چند سال اخیر تعداد کشته‌های تصادفات قطار در خطوط راه آهن هندوستان به ۳۰ هزار نفر در سال رسیده که بیش از نیمی از این تعداد به سبب پرت شدن از قطار کشته می‌شوند.
اما در مورد هواپیما، سازمان بین المللی حمل و نقل هوایی (IATA) آمار حوادث هوایی را همواره منتشر می‌سازد. بر اساس آمار این سازمان بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴، ۱۷ حادثه‌ی مرگبار ثبت شده که ۵۰۴ نفر در این حوادث جان خود را از دست دادند. این آمار در سال ۲۰۱۵ به ۴ حادثه و ۱۳۶ کشته رسید. سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ نیز درخشان‌ترین سال‌ها از نظر ایمنی سفرهای هوایی بوده اند.
توجه به این نکته نیز الزامیست که شاید هواپیما دچار سانحه شود، به طور مثال ارتفاع از دست دهد و یا روی باند لیز بخورد، اما لزوماً مسافران آسیب نخواهند دید. جالب است بدانید در یک سانحه‌ی هوایی شانس زنده ماندن سرنشینان هواپیما در حدود ۹۵ درصد است.
اگر از دیدگاهی دیگر این موضوع را بررسی کنیم می‌بایست به ایمنی هواپیماها اذعان کنیم. یکی از مواردی که منجر به انواع حوادث وسایل نقلیه می‌شود خستگی و عدم خواب کافی است. تا به حال در طول یک پرواز بسیار طولانی خود را در حال چرت زدن یافته اید؟ با خود فکر کرده اید که خلبان‌ها در طول پروازهای طولانی چطور بیدار می‌مانند؟ جالب است بدانید آن‌ها این کار را انجام نمی‌دهند. در حقیقت بر اساس مقررات بین المللی خلبان‌ها هرگز بیش از ۹ ساعت متوالی برای یک پرواز بیدار نمی‌مانند. این موضوع به معنی آن است که این دسته از افراد در بین تمامی افرادی که در حمل و نقل غیر نظامی مشغول به کار هستند از بیشترین میزان استراحت برخوردارند؛ قطعاً میزان استراحت آن‌ها از به طور مثال یک راننده‌ی اتوبوس بیشتر است. بنابراین احتمال اینکه احساس خواب آلودگی کنند بسیار کمتر می‌شود.
در سال ۲۰۱۱ قوانینی در جهت حصول اطمینان از استراحت کافی خلبان‌ها وضع گردید. بخش مهمی از این قوانین به جدول زمان بندی پروازهای خلبان‌ها باز می‌گشت. در میان تغییرات اساسی که در جداول زمان بندی صورت گرفت، مدت زمان بین دو پرواز یک خلبان از هشت به ده ساعت افزایش یافت. هدف از این کار حصول اطمینان از هشت ساعت استراحت واقعی خلبان‌ها بود. در گذشته مدت زمان بین دو پرواز دقیقاً از زمان فرود هواپیما محاسبه می‌شد، بنابراین زمان صرف غذا و رسیدن به امور جاری در همان مدت زمان استراحت خلبان گنجانده شده بود.
از طرف دیگر تمامی هواپیماهای یک شرکت هواپیمایی می‌بایست مجهز به مکانی باشند که خلبان بتواند در آن‌ها به طور کامل استراحت کند. همینطور پروازهای بیش از هشت ساعت نیازمند یک خلبان کمکی هستند. برای پروازهای بیش از ۱۲ ساعت دو خلبان کمکی در کادر پرواز در نظر گرفته می‌شود.
خلبان‌ها دقیقاً قبل از اینکه وارد کابین خلبان شوند ملزم به امضای فرمی که در آن اذعان می‌کنند خواب و استراحت کافی داشته اند هستند. همین موضوع باعث می‌شود بسیار واقع نگرانه تر خستگی و سطح عملکرد خود را ارزیابی کنند. جالب است بدانید اگر فرم را امضا نکنند می‌توانند به دلیل خستگی هواپیما را ترک کنند و هیچ سؤالی هم از آن‌ها نخواهد شد.
از نقش استراحت خلبان‌ها در ایمنی سفرهای هوایی که بگذریم به مهارت آن‌ها خواهیم رسید. خلبان‌ها در تمامی نقاط دنیا ملزم به گذراندن دوره‌های آموزشی پیشرفته و کسب مهارت‌های به روز هستند. تا به حال موارد زیادی شنیده ایم که خلبان هواپیمایی که با نقص فنی شدید روبرو بوده را بدون آسیب به مسافران به زمین نشانده است.
شرکت‌های هواپیمایی متفاوت از شهرت‌های مثبت یا منفی نیز برخوردارند؛ در کارنامه‌ی برخی از ایرلاین‌ها حوادث کمتر و در کارنامه‌ی برخی دیگر حوادث بیشتری دیده می‌شود. ایرلاین مطمئن نیز نقش مهمی در ایمنی سفر هوایی دارد. بنابراین به هنگام خرید بلیط هواپیما می‌بایست به شرکت هواپیمایی ارائه دهنده‌ی پرواز نیز توجه داشته باشید. ایرپلین تیکت که سامانه ای خوشنام و معتبر در زمینه‌ی فروش آنلاین بلیط هواپیماست، امکان مقایسه‌ی ایرلاین‌ها و مقایسه‌ی قیمت بلیط هواپیما را در کم‌ترین زمان برای شما فراهم می‌آورد.
شبکه‌ی قوانین و مقرراتی که ذکر شد تماماً با هدف حصول اطمینان از استراحت کافی خلبان‌هاست و همین موضوع می‌تواند یکی از مهم‌ترین دلایلی باشد که هواپیما را از دیگر وسایل حمل و نقل ایمن‌تر می‌سازد. شرکت‌های هواپیمایی به هیچ وجه نمی‌خواهند مسافر از پرواز با آن‌ها تجربه‌ی بدی در ذهن خود داشته باشد، چرا که یا دیگراقدام به خرید بلیط هواپیما از آن‌ها نخواهد کرد و یا اگر این کار را انجام دهد ممکن است منصرف شده و پروازش را لغو نماید. همین موضوع باعث افزایش آمار کنسلی بلیط هواپیما آن ایرلاین و در نهایت ضرر مالی خواهد شد.
از تمامی این موارد که بگذریم به نقش تکنولوژی در ایمنی هواپیماها می‌رسیم. حتماً تا بحال شنیده اید که قسمتی از یک هواپیما از کار افتاده و احتمالاً می‌دانید که اگر این موضوع اتفاق افتد به این معنی نیست که تمامی قسمت‌های هواپیما نیز کار نکنند. به طور مثال برخی از هواپیماهای جدید دارای ۴ موتور هستند و حتی در صورتی که ۳ موتور آن‌ها کار نکند می‌توانند فقط با یک موتور بر زمین بنشینند.
مورد دیگری که ایمنی هواپیما را تا حد زیادی تصدیق می‌کند تست‌های هواپیما قبل از پرواز است. از هواپیمای ساخته شده تست‌های زیادی مانند انعطاف پذیری بال‌ها، دما و ارتفاع، ترمز و حداقل شتاب برای بلند شدن از زمین در کنار دیگر آزمایش‌ها انجام می‌شود تا سازندگان آن مطمئن شوند عملکرد هواپیما در شرایط مختلف بهینه خواهد بود.
به طور کلی بر اساس آمارها و مطالعات مختلف می‌توان گفت هواپیما در بین تمامی وسایل حمل و نقل از محبوبیت و ایمنی ویژه ای برخوردار است. خبر خوب این است که ایمنی سفرهای هوایی همواره در حال بهبود و رشد است.